Do nhân duyên gì người xuất gia tranh giành nhau?

Tham dục là ưa thích, mê đắm vào ngũ dục (tiền bạc, sắc đẹp, danh vị, ăn uống, ngủ nghỉ cùng các tiện nghi) và ngũ trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc). Kiến dục là mê đắm kiến giải, bảo thủ quan điểm, kẹt vào sở tri. Chính do tham dục và kiến dục mà mọi người, mọi giới (kể cả người tu) tranh chấp lẫn nhau khiến cuộc sống này không được bình yên.

“Một thời, Phật ở tại vườn Cấp Cô Độc, rừng cây Kỳ-đà, nước Xá-vệ. Bấy giờ Tôn giả Ma-ha Ca-chiên-diên đang ở bên bờ ao Ô-nê, xóm Bạt-lan-na. Lúc ấy có Phạm chí cầm gậy tháo quán, đến chỗ Tôn giả Ma-ha Ca-chiên-diên, thăm hỏi sức khỏe nhau, rồi ngồi lui qua một bên, hỏi Ma-ha Ca-chiên-diên: Do nhân gì, duyên gì, vua tranh giành với vua, các Bà-la-môn, cư sĩ tranh giành với nhau?

(Kinh Tạp A-hàm, kinh số 546)

‘Phạm chí cầm gậy tháo quán’ là một du sĩ khổ hạnh luôn cầm cây gậy có treo bình nước rửa tay. Vị này thấy ở đâu cũng có tranh đấu, tranh chấp, tranh giành nên mới tham vấn Tôn giả Ma-ha Ca-chiên-diên về hiện tượng phổ biến này.

‘Do bị trói buộc bởi tham dục nên vua tranh giành với vua; các Bà-la-môn, cư sĩ tranh giành với nhau’ là điều dễ hiểu. Vấn đề ở đây ‘Do bị trói buộc bởi kiến dục nên người xuất gia tranh giành với người xuất gia’ mới thật sự đáng bàn. Hiện tượng ‘tranh giành’, đam mê kiến giải, bảo thủ quan điểm, bị kẹt vào kiến dục đã xuất hiện trong Tăng đoàn từ thời Thế Tôn còn tại thế. Theo thời gian, từ Phật giáo bộ phái ở Ấn Độ, cho đến Phật giáo tông phái ở Trung Hoa, và ngay Phật giáo Việt Nam hiện nay, chúng ta đều bị kiến dục chi phối trầm trọng. Kiến dục là sở tri chướng.

Thành ra, pháp học vốn rất cần để trạch pháp nhưng phải đi đôi với pháp hành. Thiếu pháp hành, chỉ hiểu biết suông về Phật pháp rồi say sưa kiến giải, chỉ trích đúng sai, khen mình chê người… thì chỉ là học giả mà thôi.