Một số tư liệu mới về Bồ tát Thích Quảng Đức

Thứ bảy, 27/03/2013 02:27

Loại thứ nhất là bảy văn kiện liên hệ trực tiếp đến bồ tát Quảng Đức. Loại thứ hai là một văn kiện của bổn sư bồ tát Quảng Đức là thiền sư Như Đạt Giải Nghĩa Hoằng Thâm viết để cúng ruộng cho chùa Long Sơn và tổ đình Linh Sơn

• 

  Bồ tát Thích Quảng Đức (1897-1963)

• 

  Bồ tát Quảng Đức - Ngọn lửa và trái tim

• 

  Ánh đuốc Quảng Đức

Thế là nửa thế kỷ đã trôi qua, kể từ ngày bồ tát Quảng Đức vị pháp thiêu thân. Ý nghĩa của hành động ấy đã được thế giới bàn cải rất nhiều và vị trí lịch sử của bồ tát Quảng Đức trong lòng dân tộc đã được khẳng định từ lâu. Tuy nhiên ngoài bản tiểu sử ngắn ngủi do Uỷ Ban Liên Phái bảo vệ Phật giáo đưa ra sau sự kiện tự thiêu ngày 11 tháng 6 năm 1963, tức ngày 20 tháng tư nhuận năm Quí Mão, mà sau này đã trở thành tư liệu chính thức phổ biến rộng rãi trong các sách báo cho tới tận hôm nay, cuộc đời của bồ tát Quảng Đức trước thời điểm tự thiêu đó vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng.

Thông thường, chúng ta chỉ biết bồ tát Quảng Đức khi lên 7 tuổi thì được cha mẹ cho cậu ruột mình là thiền sư Hoằng Thâm nuôi dạy, rồi xuất gia và đặt tên đạo là Thị Thuỷ, tự là Hạnh Pháp và hiệu là Quảng Đức. Sau khi thọ giới cụ túc, bồ tát nhập thất tu hạnh đầu đà ba năm, xong thì đi hành hoá ở vùng Vạn Ninh và giữ nhiệm vụ kiểm tăng của Chi hội Phật học Ninh Hoà. Đến năm 1943 vào Nam hành hoá, để tới năm 1963 thì phát nguyện tự thiêu. Về giai đoạn bồ tát Quảng Đức ở Vạn Ninh, ta chỉ biết nét đại cương như vừa thấy. 

Gần đây, trong dịp đi điền dã tại Khánh Hoà, nhờ sự giúp đỡ tận tình của đại đức Thích Như Hoằng, một số tư liệu liên hệ đến hoạt động Phật sự của bồ tát Quảng Đức tại vùng Vạn Ninh trước năm 1945 đã được phát hiện, cung cấp cho ta một cái nhìn mới về cuộc đời của bồ tát trong giai đoạn ấy, giai đoạn hình thành nhân cách xả kỷ cứu nhân của bồ tát. Do thế, chúng tôi cho rằng những phát hiện mới này sẽ đem lại một hiểu biết rõ ràng hơn về con người bồ tát Quảng Đức. 

Số tài liệu nầy bao gồm ba loại. Loại thứ nhất là bảy văn kiện liên hệ trực tiếp đến bồ tát Quảng Đức. Loại thứ hai là một văn kiện của bổn sư bồ tát Quảng Đức là thiền sư Như Đạt Giải Nghĩa Hoằng Thâm viết để cúng ruộng cho chùa Long Sơn và tổ đình Linh Sơn và một bài minh khắc trên chuông chùa Long Sơn vào năm Duy Tân thứ hai (1907) do thiền sư Hoằng Thâm đúc sau khi làm chùa xong. Loại thứ ba là những văn kiện liên hệ với tổ đình Linh Sơn và thiền sư Chơn Hương Huyền Túc Thiên Quang (1862-1939), bổn sư của thiền sư Như Đạt Hoằng Thâm. Đây là số tư liệu lần đầu tiên phát hiện và công bố, giúp ta có một hiểu biết rõ ràng hơn về hoạt động Phật sự của bồ tát Quảng Đức từ những năm 1917-1945 cùng của các thầy tổ đã tác thành nên con người Quảng Đức trong nửa đầu của thế kỷ XX.

Tập sách này chia làm bốn chương. Chương thứ nhất là dịch và công bố toàn bộ mười bốn văn kiện liên hệ đến bồ tát Quảng Đức. Chương thứ hai là dịch và công bố văn kiện cúng ruộng của Thiền sư Như Đạt Giải Nghĩa Hoằng Thâm. Chương thứ ba là dịch và công bố các văn kiện liên hệ đến Tổ sư Chơn Hương Thiên Quang và tổ đình Linh Sơn. Tất cả các bản dịch văn kiện này đều theo niên đại ra đời của chúng, và được đánh số liên tục từ 1 đến 27. Chương thứ bốn là ghi nhận một số nhận xét của chúng tôi về các văn kiện ấy, đặc biệt trong liên hệ với cuộc đời hoạt động Phật sự của Bồ-tát Quảng Đức. Cuối sách chúng tôi cho thiết lập lại niên biểu chi tiết cuộc đời bồ tát Quảng Đức cùng các sự kiện liên hệ.

Số tư liệu mới phát hiện này không chỉ cho ta biết về con người bồ tát Quảng Đức, mà còn về các vị thầy tổ đã có công giáo dưỡng và hình thành nên nhân cách xả kỷ vừa nói. Nhân cách ấy không phải ngày một ngày hai mà có được. Nó phải trải qua một quá trình tu dưỡng lâu dài trong một truyền thống Phật giáo tích cực nhập thế mình vì mọi người. Số tư liệu vừa nêu cho ta biết thêm về các hoạt động Phật sự của bổn sư bồ tát Quảng Đức là thiền sư Như Đạt Giải Nghĩa Hoằng Thâm và của tổ sư Chơn Hương Thiên Quang.

Không những thế, số tư liệu này còn giúp ta có một nhận thức rõ ràng hơn về một giai đoạn Phật giáo tại một địa phương không nỗi bật lắm về truyền thống Phật giáo như vùng Vạn Ninh, khi Phật giáo Việt Nam cũng như dân tộc đang thực hiện một công cuộc chuyển mình lớn, để đưa dân tộc cũng như Phật giáo từ dạng truyền thống sang dạng hiện đại vào cuối thế kỷ XIX đến nửa đầu thế kỷ XX. Đây là một giai đoạn lịch sử chưa được nghiên cứu đầy đủ do chưa tập hợp được nhiều tư liệu.

Bởi vai trò quan trọng của số tư liệu vừa nêu, chúng tôi đề nghị cho phiên dịch và in lại bộ nguyên bản toàn bộ văn kiện trên, nhằm làm cơ sở cho việc nghiên cứu không chỉ cuộc đời bồ tát Quảng Đức, mà còn cả một giai đoạn Phật giáo đầy biến động của lịch sử dân tộc được đầy đủ hơn trong tương lai. 

Lê Mạnh Thát 

Mười bốn văn kiện về bồ tát Quảng Đức Như ta đã biết, bồ tát Quảng Đức sinh tại thôn Hội Khánh, xã Vạn Khánh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hoà vào năm Đinh Dậu (1897), sau đó được cậu ruột mình là thiền sư Như Đạt Giải Nghĩa Hoằng Thâm (1865-1921) đem về nuôi cho xuất gia đã đặt pháp danh là Thị Thủy, pháp tự là Hạnh Pháp và pháp hiệu là Quảng Đức. Trong đợt điều tra điền dã mùa hè năm 2005, được sự giúp đỡ và cung cấp của đại đức Thích Như Hoằng trú trì chùa Thiên Tứ ở Núi Đất thuộc làng Mỹ Trạch, xã Ninh Hà, huyện Ninh Hoà, tỉnh Khánh Hoà, chúng tôi đã thu thập được một số tư liệu liên hệ đến hoạt động Phật giáo của bồ tát Quảng Đức trong nửa đầu thế kỷ XX tại vùng Vạn Ninh cùng tổ đình Long Sơn, nơi bồ tát Quảng Đức xuất gia và sau đó làm tri sự và tổ đình Linh Sơn, nơi Bồ Tát kế thế làm trú trì vào những năm 1939-1945. Nhân đây, cho phép tôi cám ơn đại đức Như Hoằng đã hết lòng giúp đỡ và cung cấp các tài liệu liên quan đến bồ tát Quảng Đức và tổ đình Linh Sơn tại Vạn Ninh.

Về mười bốn văn kiện liên hệ đến bồ tát Quảng Đức, chúng tôi lần lượt dịch nghĩa toàn bộ chúng tuần tự từ thời điểm sớm nhất cho đến muộn nhất và đánh số theo thứ tự thời điểm ra đời của chúng từ 1 đến 14.

Bần tăng chùa Thiên Ân xã Phước Thuận tổng Phước Khiêm phủ Ninh Hoà hiệu Quảng Đức cúi đầu trình xin thương xét phê làm bằng cho phép bần tăng lạc thành chùa Phật sự việc như sau: 

Bần tăng đến báo rõ cho hào lý sở tại ký nhận, rồi báo rõ cho chánh phó ở trong tổng ký nhận sự thật, nhưng còn trộm sợ không có bằng chứng, chẳng dám tự tiện. Vì thế, cúi xin quan phủ đường đại nhân các hạ xét thương, phê chữ cho phép bần tăng trả ơn Phật tổ. Muôn ngàn trông cậy. Nay cúi đầu trình

Ngày 25 tháng 4 năm Bảo Đại thứ 8 (1933) (có đóng dấu Ninh Hoà phủ ấn và 6 con tem Indochine francais dán hai bên dấu) 

Trú trì chùa Sắc tứ Linh Sơn hiệu Quảng Đức (và giám tự ) Viên Giác của xã Hiền Lương tổng Phước Tường nội huyện Vạn Ninh vì xin báo cáo, lập lời công việc như sau: