Cảm niệm về Bồ tát Phổ Hiền

Thứ sáu, 14/06/2023 03:56

Bồ tát Phổ Hiền là vị bồ tát được nói đến trong phẩm Nhập Bất Tư Nghì giải thoát cảnh giới, kinh Hoa Nghiêm. Bồ tát cũng có mặt trong phẩm Phổ Hiền bồ tát khuyến phát kinh Pháp Hoa.

Sở dĩ Ngài xuất hiện trong hai bộ kinh Đại thừa quan trọng với tư cách là một đại Bồ tát thượng hạnh, thần lực vô song, vì ở Ngài nổi bật hai tư chất: hoàn toàn trong sạch và vô nhiễm.

Thật vậy, đức Phật dạy rằng: Phổ Hiền bồ tát là trưởng tử của ba đời mười phương Phật, Ngài gánh vác các Phật sự quan trọng giúp cho Phật pháp tồn tại mãi ở cõi Ta Bà. Để thành tựu trọng trách ấy, Ngài cỡi voi trắng sáu ngà đến thế giới chúng ta mà giáo hóa. Voi là loài thú mạnh nhất có khả năng kéo nặng khi đi ngược dốc, mà không loài thú nào có thể cản ngăn được bước chân voi. Vì vậy trong kinh, đức Phật thường ví Bồ tát hành đạo phải có sức mạnh, sức chịu đựng giống như voi.

Tiêu biểu nhất cho ý nghĩa ấy là hình ảnh Phổ Hiền bồ tát cỡi voi. Voi ngài Phổ Hiền cỡi không phải là voi thường, mà là voi trắng, tượng trưng cho bạch nghiệp hay sức mạnh của sự trong sạch hoàn toàn, sức mạnh không do chèn ép, không dùng quyền uy, thủ đoạn, áp đảo người mà có được. Phổ Hiền Bồ tát ngồi trên voi trắng cũng đồng nghĩa với sự trang nghiêm thân tâm bằng sức mạnh trong sạch tuyệt vời, chi phối toàn bộ cả pháp giới một cách an nhiên tự tại.

Sự vô nhiễm của bồ tát Phổ Hiền được tượng trưng bằng hình ảnh người cầm hoa sen. Hoa sen trong sạch không dính nước và bùn nhơ. Sự vô nhiễm của Bồ tát cũng vậy, Ngài tiếp cận, chịu khổ cho chúng sinh, thành tựu vô số công hạnh, nhưng tất cả thành quả Ngài tạo được đều lần lượt bỏ lại phía sau, không lưu lại dấu vết gì trong Ngài. Hoa sen trong sạch vươn lên từ bùn nhơ, tỏa hương thơm ngát cho đời, tượng trưng cho sự hành đạo, giáo hóa của Bồ tát ở cõi Ta Bà mà không tham đắm ngũ dục.

Với hình ảnh Phổ Hiền cỡi voi trắng sáu ngà, sáu ngà là biểu trưng Lục Độ Ba La Mật, Lục Độ Ba La Mật là con đường đưa đến Phật quả. Phổ Hiền Bồ tát tiếp cận với đời, chịu khổ thay cho chúng sinh, lập muôn hạnh lành, giáo dưỡng người khổ đau thành người an vui giải thoát, biến tất cả những gì ô uế thành thanh tịnh , ngát hương, hữu ích.

Phổ Hiền Bồ tát đã thành tựu tam thừa giáo, mới nhập pháp giới, đi vào tánh tu. Ngài giáo hóa thẳng tâm người, không qua ngôn ngữ, Phổ Hiền đưa tâm Ngài vào tâm chúng sinh, biến tâm chúng sinh thành tâm Ngài. Mọi việc làm của Phổ Hiền đều thành tựu không nhọc sức, đức Phật gọi là nhập Bất Tư Nghì giải thoát - cảnh giới trong kinh Hoa Nghiêm. Chúng ta không thể dùng vọng thức để phân biệt, suy nghĩ, biết được việc làm bất tư nghì của Ngài, trừ khi hành giả có tâm chứng, đồng hạnh với Phổ Hiền Bồ tát.

Phổ Hiền Bồ tát tiêu biểu cho nhân cách và phẩm hạnh rộng lớn của các vị Bồ tát, cũng như đức tính siêu việt của Phật. Vì vậy, ở góc độ biểu trưng, ngài Phổ Hiền biểu thị cho lý, định, hạnh tức thể hiện lý trí, định huệ, hạnh, chứng của Như Lai. Đó là con đường lấy hạnh nguyện độ sanh, cầu Vô Thượng Bồ đề làm cơ sở để xây dựng viên mãn hai phần lý trí và định huệ. Đồng thời, trong sự tác động qua lại đó, hạnh nguyện đó bao gồm cả lý và định. Bởi vậy, lý, định, hạnh là cội nguồn của chư Phật, là bản thể của tâm sinh lý và sự vật hiện tượng. Bồ tát tu tập, thể nhập được bản thể này, gọi là đã vào được biển tánh của Như Lai. Vì vậy, bồ tát Phổ Hiền cũng là hạnh nguyện công đức được hiển bày từ biển tánh, tức pháp thân Phật. Thế nhưng biển tánh kia ở bậc Thánh không thêm, phàm không bớt. Khi mọi niệm hành giả đều thanh tịnh, sáng suốt thì tự nó đã tương ưng với lý, định, hạnh của Phổ Hiền.

Hình ảnh bồ Tát Phổ Hiền trở thành bài học thực tiễn, giúp chúng ta vươn tới xây dựng lại đời sống và phát triển những hạnh nguyện lợi tha để trang nghiêm tự thân, hoàn thiện nhân cách. Chúng ta luôn hướng về bồ tát Phổ Hiền bằng tấm lòng ca ngợi và thực hành theo Ngài để có kết quả tốt đẹp. Chúng ta phải thể hiện đời sống tự thân, noi gương tu học với lòng chí thành thanh tịnh và nguyện sống được như Ngài chắc chắn chúng ta sẽ đạt nhiều an lạc, giải thoát.

Thích Chí Giác Châu