Kinh Phật
Kinh Thủ Lăng Nghiêm (Quyển 6)
Thứ bảy, 01/12/2022 01:55
Kinh Thủ Lăng Nghiêm là một kinh Đại thừa, chính nơi thấy nghe thông thường của chúng sinh mà chỉ ra tâm tính, rất thích hợp với căn cơ hiện nay. Chúng tôi chung sức chung trí dịch kinh ấy ra quốc văn, đồng thời nêu ra đại ý của kinh để giúp đỡ người học Đạo hiểu thêm những lời Phật dạy.
Kinh Thủ Lăng Nghiêm (Quyển 5)
QUYỂN SÁU
ĐOẠN XXVII
VIÊN-THÔNG VỀ NHĨ-CĂN
Chi 1. – Thuật lại chỗ tu-chứng.
Khi bấy-giờ, ngài Quán-thế-âm Bồ-tát liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đỉnh-lễ nơi chân Phật mà bạch Phật rằng: “Thưa Thế-tôn, tôi nhớ vô-số hằng-sa kiếp về trước, có đức Phật ra đời, hiệu là Quán-thế-âm; từ đức Phật kia, tôi phát-tâm Bồ-đề. Đức Phật kia dạy tôi, do nghe, nghĩ và tu, mà vào Tam-ma-đề.
Ban đầu, ở trong tính-nghe, vào được dòng viên-thông, không còn tướng sở-văn nữa. Trần-tướng đã vẳng-lặng, hai tướng động, tĩnh rõ thật không sinh. Như vậy thêm lần, các tướng năng-văn, sở-văn đều hết. Không dừng lại nơi chỗ dứt hết năng-văn, sở-văn mà tiến lên nữa, thì năng-giác, sở-giác, đều không. Không-giác tột bậc viên-mãn, các tướng năng-không, sở-không đều diệt. Sinh-diệt đã diệt, thì bản-tính tịch-diệt hiện-tiền. Bỗng nhiên, vượt ngoài thế-gian và xuất thế-gian, sáng-suốt cùng khắp mười phương, được hai cái thù-thắng: Một là, trên hợp với bản-giác-diệu-tâm thập phương chư Phật, cùng với chư Phật Như-lai đồng một từ-lực; hai là, dưới hợp với tất-cả chúng-sinh lục-đạo mười phương, cùng với các chúng-sinh đồng một bi-ngưỡng.
Chi 2. – Do từ-lực, hiện ra 32 ứng-thân
Bạch Thế-tôn, do tôi cúng-dường đức Quán-âm Như-lai, nhờ Ngài truyền-thụ cho tôi Như-huyễn Văn-huân Văn-tu Kim-cương-tam-muội, được cùng chư Phật đồng một từ-lực, nên làm cho thân tôi thành-tựu 32 ứng-thân vào các cõi-nước.
Bạch Thế-tôn, nếu các vị Bồ-tát vào Tam-ma-đề, tiến-tu pháp vô-lậu, thắng-giải hiện đã viên-mãn, tôi hiện ra thân Phật, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được giải-thoát.
Nếu các hàng hữu-học tu phép Diệu-minh vẳng-lặng, chỗ thắng-diệu đã viên-mãn. Tôi ở trước người kia, hiện ra thân Độc-giác, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được giải-thoát.
Nếu các hàng hữu-học đoạn 12 Nhân-duyên; do các nhân-duyên đã đoạn mà phát ra thắng-tính và thắng-tính đó hiện đã viên-mãn, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Duyên-giác, vì họ mà thuyết-pháp khiến cho được giải-thoát.
Nếu các hàng hữu-học được phép-không của Tứ-đế, tu đạo-đế vào diệt-đế, thắng-tính hiện viên-mãn, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Thanh-văn, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được giải-thoát.
Nếu chúng-sinh muốn tâm được tỏ-ngộ, không phạm vào cảnh ngũ-dục và muốn cho thân được thanh-tịnh, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Phạm-vương, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được giải-thoát.
Nếu các chúng-sinh muốn làm Thiên-chúa, thống-lĩnh chư thiên, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Đế-thích, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muốn thân được tự-tại, đi khắp mười phương, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Tự-tại-thiên, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muốn thân được tự-tại, bay đi trên hư-không, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Đại-tự-tại-thiên, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muốn thống-lĩnh quỷ-thần, cứu-giúp cõi-nước, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Thiên-đại-tướng-quân, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muống sinh nơi thiên-cung, sai khiến quỷ-thần, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Thái-tử, con của Tứ-thiên-vương, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muốn làm vua cõi người, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Vua, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muốn làm chủ gia-đình danh-tiếng, thế-gian kính-nhường, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Trưởng-giả vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh thích đàm-luận những lời hay, giữ mình trong-sạch, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Cư-sĩ, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh muốn trị cõi-nước, chia-đoán các bang, các ấp, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Tể-quan, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu các chúng-sinh thích các số-thuật, tự-mình nhiếp-tâm giữ thân, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Bà-la-môn, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có người con trai muốn học phép xuất-gia, giữ các giới-luật, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Tỷ-khưu, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có người con gái muốn học phép xuất-gia, giữ các cấm-giới, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Tỷ-khưu-ni, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có người con trai thích giữ ngũ-giới, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Ưu-bà-tắc, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có người con gái tự giữ ngũ-giới, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Ưu-bà-di, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có người con gái lập-thân trong nội-chính, để tu-sửa nhà nước, tôi ở trước người kia, hiện ra thân Nữ-chúa hay thân Quốc-phu-nhân, mệnh-phụ, đại-gia, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có chúng-sinh không phá nam-căn, tôi ở trước người kia, hiện ra thân đồng-nam, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có người xử-nữ, thích thân xử-nữ, không cầu sự xâm-bạo, tôi ở trước người kia, hiện ra thân đồng-nữ, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có chư-thiên muốn ra khỏi loài trời, tôi hiện ra thân chư-thiên, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có các con rồng muốn ra khỏi loài rồng, tôi hiện ra thân rồng, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có dược-xoa muốn thoát khỏi loài mình, tôi ở trước họ, hiện ra thân dược-xoa, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có càn-thát-bà muốn thoát khỏi loài mình, tôi ở trước họ, hiện ra thân càn-thát-bà, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có a-tu-la, muốn thoát khỏi loài mình, tôi ở trước họ, hiện ra thân a-tu-la, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có khẩn-na-la muốn thoát khỏi loài mình, tôi ở trước họ, hiện ra thân khẩn-na-la, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có ma-hô-la-già muốn thoát khỏi loài mình; tôi ở trước họ, hiện ra thân ma-hô-la-già, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có chúng-sinh thích làm người, tu cho được thân người, tôi hiện ra thân người, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Nếu có loài phi-nhân, hoặc có hình, hoặc không hình, hoặc có tưởng, hoặc không tưởng, muốn thoát khỏi loài mình, tôi ở trước họ, hiện ra thân như họ, vì họ mà thuyết-pháp, khiến cho được thành-tựu.
Ấy gọi là 32 ứng-thân diệu-tịnh, vào các cõi-nước. Những thân ấy đều do vô-tác-diệu-lực của Văn-huân Văn-tu Tam-muội, mà tự-tại thành tựu.
Chi 3. – Do bi-ngưỡng, bố-thí 14 công-đức vô-úy.
“Bạch Thế-tôn, do tôi lại dùng vô-tác-diệu-lực của Văn-huân Văn-tu Kim-cương-tam-muội ấy, cùng với tất-cả lục-đạo chúng-sinh trong mười phương ba đời, đồng một lòng bi-ngưỡng, nên khiến các chúng-sinh, nơi thân-tâm tôi, được 14 thứ công-đức vô-úy:
Một, là do tôi không tự quán cái tiếng, mà quán cái tâm năng-quán, nên khiến cho chúng-sinh khổ-não thập phương kia, quán cái âm-thanh, thì liền được giải-thoát.
Hai, là tri-kiến đã xoay trở lại, khiến cho các chúng-sinh, dầu vào đống lửa, lửa không thể đốt được.
Ba, là quán cái nghe đã xoay trở lại, khiến cho các chúng-sinh bị nước lớn cuốn đi, mà không chết-đuối.
Bốn, là diệt hết vọng-tưởng, tâm không sát-hại, khiến các chúng-sinh vào những nước quỷ, quỷ không thể hại được.
Năm, là huân-tập và thành-tựu được tính-nghe, cả sáu căn đều tiêu về bản-tính, đồng như cái nghe, cái tiếng, có thể khiến cho chúng-sinh, lúc đương bị hại, dao gãy từng đoạn, khiến cho các binh-khí chạm vào thân người như cắt dòng nước, như thổi ánh-sáng, bản-tính không hề lay-động.
Sáu, là huân-tập tính-nghe sáng-suốt thấu khắp pháp-giới, thì các tính tối-tăm không thể toàn được, có thể khiến cho chúng-sinh, tuy các loài dược-xoa, la-sát, cưu-bàn-trà, tỳ-xá-già, phú-dan-na, vân vân … ở gần một bên, con mắt chúng vẫn không thể thấy được.
Bảy, là các tiếng đều viên-tiêu, thấy-nghe đã xoay vào tự-tính, rời các trần-cảnh hư-vọng, có thể khiến cho các chúng-sinh, những thứ cùm, dây, gông, xiềng không thể dính vào mình được.
Tám, là diệt tướng âm-thanh, viên-thông tính-nghe, phát-sinh từ-lực cùng khắp, có thể khiến cho chúng-sinh đi qua đường hiểm, giặc không cướp được.
Chín, là huân-tập phát ra tính-nghe, rời các trần-tướng, sắc-dục không lôi-kéo được, có thể khiến cho tất-cả chúng-sinh đa-dâm, xa rời lòng tham-dục.
Mười, là thuần một thật-tướng của âm-thanh, không còn gì là tiền-trần, căn và cảnh điều viên-dung, không có năng, sở đối-đãi, có thể khiến cho tất-cả chúng-sinh nóng-giận, rời-bỏ lòng thù-ghét.
Mười một, là tiêu-diệt trần-tướng, xoay về tính bản-minh, thì pháp-giới, thân, tâm đều như ngọc lưu-ly, sáng-suốt không ngăn-ngại, có thể khiến cho những kẻ ngu-ngốc u-mê, xa-rời hẳn sự si-mê tối-tăm.
Mười hai, là viên-dung các hình-tướng, xoay tính-nghe trở về đạo-trường bất-động, hòa vào thế-gian mà không hủy-hoại thế-giới, cúng-dường được chư Phật Như-lai như số vi-trần, cùng khắp mười phương, ở bên mỗi mỗi đức Phật, làm vị Pháp-vương-tử, có thể khiến cho trong pháp-giới, những chúng-sinh không con, cầu có con trai, sinh ra đứa con trai có phúc-đức trí-tuệ.
Mười ba, là sáu căn viên-thông, soi-sáng không hai, trùm khắp thập phương thế-giới, thành-lập đại-viên-kính Không-như-lai-tạng, vâng-lĩnh pháp-môn bí-mật của thập-phương vi-trần Như-lai, không có thiếu-sót, có thể khiến cho trong pháp-giới, những chúng-sinh không con, cầu có con gái, sinh ra người con gái có tướng-tốt, đoan-chính, phúc-đức, dịu-dàng, được mọi người yêu-kính.
Mười bốn, là trong tam-thiên đại-thiên thế-giới này, có trăm ức mặt trời, mặt trăng, các Pháp-vương-tử hiện ở trong thế-gian, số-lượng có đến 62 số cát sông Hằng, đều tu Phật-pháp, nêu gương-mẫu, giáo-hóa chúng-sinh, tùy-thuận chúng-sinh, phương-tiện trí-tuệ của mỗi mỗi vị không đồng nhau. Do tôi được tính viên-thông, phát ra diệu-tính của nhĩ-căn, cho đến thân-tâm nhiệm-mầu bao trùm khắp pháp-giới, nên có thể khiến cho chúng-sinh chấp-trì danh-hiệu của tôi, so với những người chấp-trì danh-hiệu của tất-cả các vị Pháp-vương-tử số-lượng bằng 62 số cát sông Hằng kia, phúc-đức hai bên thật bằng bậc, không sai khác.
Bạch Thế-tôn, một danh-hiệu của tôi cùng với rất nhiều danh-hiệu kia không khác, là do tôi tu-tập được tính viên-thông chân-thật. Ấy gọi là 14 sức thí-vô-úy, đem phúc khắp cho chúng-sinh.
Chi 4. – Theo cơ-cảm hiện ra 4 diệu-đức không nghĩ-bàn.
“Bạch Thế-tôn, do tôi đã được Đạo tu-chứng viên-thông vô-thượng đó, nên lại khéo được 4 vô-tác-diệu-đức không nghĩ-bàn:
Một, là do tôi chứng được tính-nghe chí-diệu, nơi tâm-tính không còn có tướng năng-văn, các sự thấy, nghe, hay, biết không còn cách-biệt và đều thành một bảo-giác viên-dung thanh-tịnh, nên tôi có thể hiện ra rất nhiều hình-dung nhiệm-mầu, nói ra vô-số thần-chú bí-mật. Trong đó, hoặc hiện ra một đầu, 3 đầu, 5 đầu, 7 đầu, 9 đầu, 11 đầu, như thế cho đến 108 đầu, 1000 đầu, 10000 đầu, 84000 cái đầu, đầy-đủ các tướng; hoặc hiện ra hai tay, 4 tay, 6 tay, 12 tay, 14, 16, 18, 20, 24, như thế cho đến 108 tay, 1000 tay, 10000 tay, 84000 cái tay bắt-ấn; hoặc hiện ra hai mắt, 3 mắt, 4 mắt, 9 mắt, như thế cho đến 108 mắt, 1000 mắt, 10000 mắt, 84000 con mắt báu thanh-tịnh; hoặc khi thì từ, hoặc khi thì oai, hoặc khi thì định, hoặc khi thì tuệ, cứu-giúp chúng-sinh được rất tự-tại.
Hai, là do cái nghe, cái nghĩ của tôi, thoát ra ngoài sáu trần như cái tiếng qua bức tường, không thể bị ngăn-ngại, cho nên diệu-dụng của tôi có thể hiện mỗi mỗi hình, tụng mỗi mỗi chú, hình đó, chú đó đều có thể đem sức vô-úy mà bố-thí cho các chúng-sinh; vì thế, cõi nước thập phương như vi-trần đều gọi tôi là vị Thí-vô-úy.
Ba, là tôi tu-tập, phát ra căn-tính bản-diệu viên-thông thanh-tịnh, nên đi qua thế-giới nào, đều khiến cho chúng-sinh xả-thân, xả đồ trân-bảo, cầu tôi thương-xót.
Bốn, là do tôi được tâm Phật, chứng đến chỗ rốt-ráo, nên có thể đem các thứ quý-báu cúng-dường thập phương Như-lai, cả đến chúng-sinh lục-đạo trong pháp-giới, ai cầu vợ thì được vợ, cầu con thì được con, cầu Tam-muội thì được Tam-muội, cầu sống lâu thì được sống lâu, như thế, cho đến cầu Đại-niết-bàn thì được Đại-niết-bàn.
Chi 5. – Kết-luận về viên-thông nhĩ-căn.
“Phật hỏi về viên-thông, tôi do văn-chiếu Tam-muội nơi nhĩ-căn mà duyên-tâm được tự-tại; nhân tướng nhập-lưu, được Tam-ma-đề, thành tựu quả Bồ-đề, đó là thứ nhất. Bạch Thế-tôn, đức Phật Như-lai kia, khen tôi khéo được pháp-môn viên-thông, ở trong Đại-hội, thụ-ký cho tôi cái hiệu là Quan-thế-âm; do tôi thấy-nghe thấu-suốt mười phương, nên danh-tiếng Quan-âm cùng khắp thập phương thế-giới”.
MỤC V
CHỈ-ĐÍCH PHÉP VIÊN-TU
ĐOẠN I
PHÓNG HÀO-QUANG, HIỆN ĐIỀM-LÀNH
Khi bấy giờ, đức Thế-tôn nơi sư-tử tọa, năm vóc đồng phóng ra hào-quang báu, rọi xa trên đỉnh thập phương Như-lai số như vi-trần và trên đỉnh các vị Pháp-vương-tử, các vị Bồ-tát. Các đức Như-lai kia, năm vóc cũng đồng phóng ra hào-quang báu, từ các thế-giới số như vi-trần đến rọi trên đỉnh Phật và trên đỉnh các vị Đại-bồ-tát và A-la-hán trong Hội; rừng cây, ao hồ đều diễn ra pháp-âm; hào-quang giao-xen cùng nhau như lưới tơ báu. Cả trong đại-chúng được cái chưa từng có; tất-cả đều được Kim-cương-tam-muội. Liền khi ấy, trời mưa hoa sen bách-bảo màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng xen-lộn lẫn nhau, thập phương hư-không hóa-thành sắc thất-bảo. Đất liền, núi sông của cõi Sa-bà nầy cùng một lúc không hiện ra, chỉ thấy vi-trần quốc-độ thập-phương hợp-thành một giới, tiếng hát ca-ngợi tự-nhiên nổi lên.
ĐOẠN II
PHẬT BẢO NGÀI VĂN-THÙ LỰA-CHỌN CĂN VIÊN-THÔNG
Khi bấy-giờ, đức Như-lai bảo Ngài Văn-thù-sư-lỵ Pháp-vương-tử rằng: “Ông hãy xét trong 25 vị vô-học Đại-bồ-tát và A-la-hán, mỗi mỗi đều trình-bày phương-tiện hành-đạo lúc đầu, đều nói tu-tập tính viên-thông chân-thật; chỗ tu-hành của các vị kia, thật không có hơn, kém, trước, sau gì khác nhau. Nay tôi muốn khiến cho ông A-nan khai-ngộ, thì trong 25 phép tu, phép nào hợp với căn-cơ của ông ấy; lại, sau khi tôi diệt-độ rồi, chúng-sinh trong cõi nầy vào thừa Bồ-tát, cầu đạo vô-thượng, thì do pháp-môn phương-tiện gì, được dễ thành-tựu hơn?”
ĐOẠN III
LỰA RA NHỮNG CĂN KHÔNG PHẢI VIÊN
Chi I. – Tán-thán tính-giác vốn diệu và chỉ rõ mê-vọng vốn không.
Ngài Văn-thù-sư-lỵ Pháp-vương-tử, vâng từ-chỉ của Phật, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đỉnh-lễ nơi chân Phật, dựa vào uy-thần của Phật, nói bài kệ đáp lại:
“Bản-tính biển Giác khắp đứng-lặng,Tính khắp đứng-lặng vốn nhiệm-mầu,Bản-minh chiếu ra hình-như sở,Lập tướng sở, bỏ mất bản-minh.Do mê-vọng, mà có hư-không,Nương hư-không, lập-thành thế-giới;Tư-tưởng chăm-chú thành cõi-nước,Hay-biết mọi việc, là chúng-sinh.Hư-không sinh ra trong đại-giác,Như một bọt-nước sinh trong bể;Các nước hữu-lậu, như vi-trầnĐều nương hư-không, mà phát-sinh;Bọt-nước diệt, vốn không hư-không,Huống nữa là, hình-tướng ba cõi.
Chi 2. – Nêu rõ phương-tiện có mau chậm
“Bản-tính xoay về, vốn không hai,Phương-tiện tu-chứng có nhiều cách,Cách nào cũng thông vào bản-tính,Nói thuận, nghịch, chỉ là phương-tiện;Do hàng sơ-tâm vào Tam-muội,Bên mau, bên chậm không đồng nhau.
Chi 3. – Lựa ra 6 trần
“Vọng-tưởng kết-lại thành sắc-trần,Hay-biết không thể thông-suốt được;Làm sao, chính chỗ không thông-suốt,Tu-hành, lại được tính viên-thông?Âm-thanh xen-lộn với lời nói,Chỉ nương theo ý-vị danh-từ;Nếu một, không trùm được tất-cả,Thì làm sao, được tính viên-thông?Hương, chỉ lúc hợp, mới rõ-biết,Lúc rời-cách, thì vốn không có;Nếu sở-giác, không được thường-xuyên,Thì làm sao, được tính viên-thông?Vị, không phải bản-nhiên tự có,Cần phải nếm, mới biết có vị;Nếu giác-quan, không thường duy-nhất,Thì làm sao, được tính viên-thông?Xúc, do các vật chạm mà biết,Không vật chạm, thì không thành xúc;Khi hợp, khi ly, không nhất-định,Thì làm sao, được tính viên-thông?Pháp, cũng có tên là nội-trần,Nương theo trần, tất phải có sở;Năng sở, không viên-dung nhập một,Thì làm sao, được tính viên-thông?
Chi 4. – Lựa-ra 5 căn
“Cái thấy, tuy rỗng-suốt rất xa,Nhưng thấy trước, mà không thấy sau;Bốn-bề, còn thiếu mất một nửa,Thì làm sao, được tính viên-thông!Mũi, có thở ra và thở vào,Chặng giữa, hiện không có hơi-thở,Nếu không viên-dung sự cách-bức,Thì làm sao, được tính viên-thông?Ngoài sở-nhập, tính-nếm không thành,Nhân các vị, mới có hay-biết;Không có vị, rốt-ráo không có,Thì làm sao, được tính viên-thông?Thân biết-xúc với cảnh sở-xúc,Đều có hạn, không phải cùng khắp;Nếu không nhận tính không bờ-bến,Thì làm sao, được tính viên-thông?Ý-căn xen với các loạn-tưởng,Đứng-lặng, rốt-cuộc không thấy gì;Nếu không thoát được các tưởng-niệm,Thì làm sao, được tính viên-thông?”
Chi 5. – Lựa-ra 6 thức.
“Nhãn-thức, phát-khởi nhờ căn trần,Gạn-cùng, vốn không có tự-tướng;Cả tự-thể, còn không nhất-định,Thì làm sao, được tính viên-thông?Tâm nghe rỗng-thấu cả mười phương,Là do sức hoằng-thệ rộng-lớn;Sơ-tâm, không thể đến chỗ ấyThì làm sao, được tính viên-thông?Quán đầu-mũi, vốn là duyên-cơ,Chỉ để nhiếp-tâm được an-trụ;Nếu cảnh-quán, lại thành sở-trụ,Thì làm sao, được tính viên-thông?Thuyết-pháp, diệu-dụng các danh-từ;Cốt phải đã được khai-ngộ trước;Nếu lời nói, không phải vô-lậu,Thì làm sao, được tính viên-thông?Giữ giới, chỉ câu-thúc cái thân,Ngoài cái thân, lấy gì câu-thúc;Vốn không phải cùng khắp tất-cả,Thì làm sao, được tính viên-thông?Thần-thông, do túc-tập từ trước,Nào dính gì ý-thức phân-biệt;Tưởng-niệm, không thoát-ly sự-vật,Thì làm sao, được tính viên-thông?
Chi 6. – Lựa-ra 7 đại
“Nếu quán cái tính của địa-đại,Thì nó ngăn-ngại, không thông-suốt;Pháp hữu-vi, không phải chân-tính,Thì làm sao, được tính viên-thông?Nếu quán cái tính của thủy-đại,Quán-tưởng, đâu phải là chân-thật,Nếu không đi đến Diệu-chân-như,Thì làm sao, được tính viên-thông?Nếu quán hỏa-đại, trừ dâm-dục,Chán cái có, không phải thật ly;Phương-tiện, không hợp với sơ-tâm,Thì làm sao, được tính viên-thông?Nếu quán cái tính của phong-đại,Động, tĩnh, đâu phải không đối-đãi;Đối-đãi, trái với vô-thượng-giác,Thì làm sao, được tính viên-thông?Nếu quán cái tính của không-đại,Hư-không vô-tri, không hay-biết;Không biết, khác hẳn với Bồ-đề,Thì làm sao, được tính viên-thông?Nếu quán cái tính của thức-đại,Thức sinh-diệt, đâu phải thường-trụ,Để tâm trong phân-biệt hư-vọng,Thì làm sao, được tính viên-thông?Tất-cả các hành đều vô-thường,Tưởng-niệm, vốn trong vòng sinh diệt,Nhân và quả, khác nhau như thế,Thì làm sao, được tính viên-thông?”
ĐOẠN IV
CHỌN-LẤY CÁI CĂN VIÊN-THÔNG
Chi I. – Hợp với giáo-thể cõi Sa-bà
“Tôi nay xin bạch đức Thế-tôn,Phật ra đời trong cõi Sa-bà,Trong cõi nầy, lối dạy chân-thật,Thanh-tịnh, do chỗ nói và nghe;Nay muốn tu-chứngTam-ma-đề,Thật nên do cái nghe mà vào.”
Chi 2. – Xưng-tán ngài Quán-thế-âm
“Rời cái khổ và được giải-thoát,Hay thay cho ngài Quán-thế-âm;Trong kiếp số như cát sông Hằng,Vào cõi Phật như số vi-trần,Được sức tự-tại rất to-lớn,Bố-thí vô-úy cho chúng-sinh.Ngài Quán-thế-âm, tiếng nhiệm-mầu,Tiếng trong-sạch và tiếng hải-trào,Cứu đời, mọi việc được yên-lành,Xuất-thế-gian, được quả thường-trụ.”
Chi 3. – Xưng-tán nhĩ-căn.
“Tôi nay kính bạch đức Như-lai,Như lời ngài Quán-âm vừa nói:Ví-như, có người trong yên-lặng,Chung-quanh mười phương đều đánh trống,Thì đồng-thời nghe khắp mười nơi,Như thế, mới là viên-chân-thật.Mắt bị ngăn-che, không thấy được,Thiệt-căn, tỷ-căn cũng như vậy,Thân-căn, lúc hợp mới biết-xúc,Ý-căn, phân-vân không manh-mối;Cách tường, nhĩ-căn vẫn nghe tiếng,Dầu xa, dầu gần, đều nghe được;Năm căn so-sánh thật không bằng,Như thế, mới là thông-chân-thật.Tính thanh-trần, có động, có tĩnh,Trong tính-nghe thành có, thành không;Khi không tiếng, gọi là không nghe,Đâu phải thật không còn tính-nghe;Không tiếng, tính-nghe đã không diệt,Có tiếng, tính-nghe đâu phải sinh;Trọn-rời cả hai thứ sinh-diệt,Như thế, mới là thường-chân-thật.Dầu cho, trong lúc đương ngủ mê,Không vì không nghĩ, mà không nghe;Tính-nghe ra ngoài sự suy-nghĩ,Thân, ý không thể so bằng được.
Chi 4. – Chuyển mê thành ngộ
“Hiện nay, trong cõi Sa-bà nầy,Các thứ thanh-luận được truyền-bá,Do chúng-sinh bỏ mất tính-nghe,Theo thanh-trần, nên bị lưu-chuyển;A-nan, tuy có tính nhớ dai,Vẫn không khỏi mắc các tà-niệm;Há không phải tùy chỗ chìm-đắm,Xoay ngược dòng, thoát khỏi hư-vọng.A-nan, ông hãy nghe cho chín,Nay tôi nương uy-lực của Phật,Tuyên-nói phép Tam-muội chân-thật,Chắc như Kim-cương-vương, như-huyễn,Không nghĩ-bàn, xuất-sinh chư Phật.Ông nghe tất-cả pháp bí-mậtCủa chư Phật, số như vi-trần,Nếu trước hết, không trừ dục-lậu,Nghe nhiều, chứa-chấp thành lầm-lỗi;Dùng cái nghe thụ-trì Phật-pháp,Sao lại không tự nghe cái nghe?Tính-nghe không phải tự-nhiên sinh,Nhân thanh-trần mà có danh-hiệu,Xoay cái nghe, thoát-ly thanh-trần,Cái thoát-ly ấy, gọi là gì?Một căn, đã trở về bản-tính,Thì cả sáu căn, được giải-thoát,Thấy, nghe như bệnh lòa huyễn-hóa,Ba cõi như hoa-đốm hư-không;Xoay tính-nghe, gốc lòa tiêu-trừ,Trần-tướng tiêu, giác-tính viên-tịnh.Tột thanh-tịnh, trí-quang thông-suốt,Thể tịch-chiếu trùm khắp hư-không,Trở lại xem các việc thế-gianThật giống như chiêm-bao không khác.Nàng Ma-đăng-già là chiêm-baoThì còn ai bắt ông được nữa?Như các huyễn-sư khéo trong đời,Làm trò, thành ra các trai, gái;Tuy thấy các căn đều cử-động,Cốt-yếu, do cái máy dật dây;Nghỉ máy, tất-cả đều yên-lặng,Các trò, trở thành không có tính.Cả sáu căn cũng giống như thế,Vốn đều nương một tính tinh-minhChia ra thành sáu thứ hòa-hợp;Một nơi, đã rời-bỏ quay về,Thì cả sáu, đều không thành-lập;Trong một niệm, trần-cấu đều tiêu,Chuyển-thành tính Viên-minh tịnh-diệu,Còn sót trần-cấu là học-vị,Sáng-suốt cùng-tột, tức Như-lai.Hỡi đại-chúng và ông A-nan,Hãy xoay lại cái nghe điên-đảo,Xoay cái nghe về, nghe tự-tính,Nhận tự-tính, thành đạo vô-thượng;Thật-tính viên-thông là như thế.”
Chi 5. – Chọn lấy nhĩ-căn làm phương-tiện thích-hợp.
“Đây thật là một đường thẳng tiếnVào Niết-bàn của vi-trần Phật;Các đức Như-lai trong quá-khứ Đều đã thành-tựu pháp-môn nầy;Các vị Bồ-tát trong hiện-tạiĐiều viên-minh vào pháp-môn ấy;Những người tu-học đời vị-laiĐều nên nương theo pháp-môn đó;Tôi cũng do pháp ấy mà chứng,Không phải chỉ ngài Quán-thế-âm.Thật như lời đức Phật Thế-tônĐã hỏi tôi về các phương-tiệnĐể cứu-giúp, trong đời mạt-pháp,Những người cầu pháp xuất-thế-gianThành-tựu được tâm-tính Niết-bànThì ngài Quán-âm là hơn cả.Còn tất-cả các phương-tiện khácĐều là nhờ uy-thần của Phật,Tức nơi sự, rời-bỏ trần-lao,Không phải phép tu-học thường-xuyên,Nông hay sâu cũng đồng nghe được.
Chi 6. – Đỉnh-lễ cầu gia-bị.
“Xin đỉnh-lễ tính Như-lai-tạng,Vô-lậu, không còn sự nghĩ-bàn,Nguyện gia-bị cho đời vị-lai,Nơi pháp-môn nầy, không lầm-lẫn.Đây là phương-tiện dễ thành-tựu,Nên đem dạy cho ông A-nanCùng những kẻ trầm-luân mạt-kiếp,Chỉ dùng nhĩ-căn mà tu-tập,Thì viên-thông chóng hơn pháp khác;Tâm-tính chân-thật là như thế.”
ĐOẠN V
NGHE PHÁP ĐƯỢC CHỨNG
Lúc ấy, ông A-nan cùng cả đại-chúng, thân tâm tỏ-rõ, nhận được sự khai-thị to-lớn, xem quả Bồ-đề và Đại-niết-bàn của Phật, cũng như có người nhân có việc phải đi xa, chưa trở về được, song đã biết rõ con đường về nhà. Trong Pháp-hội, cả đại-chúng, thiên-long bát-bộ, hàng Nhị-thừa hữu-học và tất-cả các Bồ-tát mới phát-tâm, số-lượng bằng mười số cát sông Hằng, đều được bản-tâm xa trần-tướng, rời cấu-nhiễm, được pháp-nhãn thanh-tịnh. Bà Tính-tỷ-khưu-ni nghe nói bài kệ xong, thành quả A-la-hán; vô-lượng chúng-sinh đều phát-tâm Vô-đẳng-đẳng-vô-thượng Chính-đẳng-chính-giác.
CHƯƠNG III
RỘNG ĐỂ LẠI KHUÔN-PHÉP TU-HÀNH
MỤC I
NHÂN ÔNG A-NAN XIN CỨU-ĐỘ ĐỜI VỊ-LAI, PHẬT TÓM NÊU-RA BA NGHĨA QUYẾT-ĐỊNH
Ông A-nan sửa áo chỉnh-tề, ở trong đại-chúng, chấp tay đỉnh-lễ; tâm-tích trọn-sáng, vừa mừng vừa tủi; vì muốn lợi-ích cho các chúng-sinh vị-lai, cúi đầu bạch Phật: “Thưa đức Thế-tôn đại-bi, tôi nay đã ngộ được pháp-môn thành Phật, tu-hành trong đó, được không nghi-hoặc. Tôi thường nghe đức Như-lai dạy như thế nầy: Tự mình chưa được độ, trước đã độ người, đó là chỗ phát-tâm của các vị Bồ-tát; tự mình giác-ngộ viên-mãn, có thể giác-ngộ kẻ khác, đó là sự ứng-thế của các đức Như-lai. Tôi tuy chưa được độ, song nguyện độ tất-cả chúng-sinh trong đời mạt-pháp. Bạch Thế-tôn, các chúng-sinh đó cách Phật ngày càng xa, những tà-sư thuyết-pháp; số như cát sông Hằng; nếu muốn họ nhiếp-tâm vào Tam-ma-đề, thì nên khiến họ dựng-lập đạo-trường thế nào để rời các ma-sự, được không thoái-khuất nơi tâm Bồ-đề.”
Khi bấy giờ, đức Thế-tôn, ở trong đại-chúng, khen-ngợi ông A-nan: “Hay lắm, hay lắm, như chỗ ông hỏi về dựng-lập đạo-trường, cứu-giúp chúng-sinh chìm-đắm trong đời mạt-pháp, ông hãy nghe cho chín, tôi sẽ vì ông mà nói”. Ông A-nan và cả đại-chúng kính vâng lời-dạy của Phật.
Phật bảo ông A-nan: “Ông thường nghe tôi, trong Tỳ-nại-gia, tuyên-nói ba nghĩa quyết-định của sự tu-hành, đó là thu-nhiếp cái tâm là giới, nhân giới mà sinh định, nhân định mà phát tuệ, thế gọi là 3 pháp Vô-lậu-học.”
MỤC II
CHỈ-BÀY BỐN LỜI DẠY-BẢO RÕ-RÀNG QUYẾT-ĐỊNH
ĐOẠN I
CHỈ VỀ QUYẾT-ĐỊNH ĐOẠN LÒNG DÂM
“A-nan, thế nào thu-nhiếp cái tâm thì gọi là giới?
Nếu chúng-sinh lục-đạo các thế-giới, cái tâm không dâm, thì không đi theo dòng sinh-tử tiếp-tục. Ông tu phép Tam-muội cốt để ra khỏi trần-lao, nếu không trừ lòng dâm, thì không thể ra khỏi trần-lao được. Dầu có nhiều trí thiền-định hiện-tiền, nếu không đoạn lòng dâm, cũng chắc lạc vào ma-đạo, hạng trên thành ma-vương, hạng giữa thành ma-dân, hạng dưới thành ma-nữ; các bọn ma kia cũng có đồ-chúng, mỗi mỗi tự xưng là thành đạo vô-thượng. Sau khi tôi diệt-độ rồi, trong đời mạt-pháp, có nhiều bọn ma nầy sôi-nổi trong thế-gian, gây nhiều việc tham-dâm, lại giả làm người thiện-tri-thức, khiến cho các chúng-sinh sa vào hầm ái-kiến; bỏ mất con đường Bồ-đề. Ông dạy người đời tu pháp Tam-ma-đề, trước hết phải đoạn cái dâm trong tự tâm. Ấy gọi là lời dạy-bảo rõ-ràng thanh-tịnh, quyết-định thứ nhất của các đức Như-lai Tiên-Phật Thế-tôn. Vậy nên ông A-nan, nếu không đoạn lòng dâm mà tu thiền-định, thì cũng như nấu cát, nấu đá muốn cho thành cơm, dầu trải qua trăm nghìn kiếp cũng chỉ gọi là cát nóng, đá nóng, vì cớ sao? Vì đó là giống cát, giống đá, không phải là bản-nhân của cơm vậy. Ông đem thân dâm cầu diệu-quả của Phật, dầu được diệu-ngộ, cũng chỉ là gốc dâm, cỗi-gốc đã thành dâm, thì phải trôi-lăn trong tam-đồ, chắc không ra khỏi, còn đường nào tu-chứng Niết-bàn Như-lai. Chắc phải khiến cho thân tâm đều đoạn hết giống dâm, cho đến tính-đoạn cũng không còn nữa, thì mới trông-mong chứng quả Bồ-đề của Phật. Như lời t&o
