Lời Phật dạy sâu sắc về việc hóa giải hận thù

Thứ sáu, 18/08/2019 06:46

“Nhân vô thập toàn” là câu nói để nói về bản tính của con người. Bên trong mỗi một người đều chất chứa ít hay nhiều sự ghen ghét, đố kỵ, kiêu căng hoặc thậm chí là hận thù. Đó như liều thuốc độc tàn phá con người về thể chất lẫn tinh thần.

>>Những lời Phật dạy sâu sắc 

Câu chuyện hận thù trong nhiều kiếp

Câu chuyện được bắt đầu vào thời tiền kiếp, khi đức Phật Thích Ca chưa xuất hiện trên cõi đời này. Có một người con trai nọ, cha mất sớm, chàng được lớn lên trong sự thương yêu nuôi dưỡng đùm bọc của người mẹ.

Lớn lên theo thông lệ, chàng được người mẹ gây dựng gia thất nhưng chẳng may người vợ của chàng mắc chứng bệnh vô sinh. Người mẹ chàng nóng ruột, có ý định tìm người vợ thiếp cho con. Biết được ý định của mẹ chồng, người vợ chủ động chọn cho chồng mình một người thiếp.

Nhưng cuộc đời chuyện gì cũng có thể san sẻ, riêng tình cảm và hạnh phúc riêng tư của đời người thì rất khó san sẻ. Chính vì thế, tuy chủ động cưới vợ thiếp cho chồng mình nhưng cũng chính người vợ cả khởi tâm độc ác hại người vợ thiếp. Do đó hai lần mang thai đều bị người vợ cả làm cho sẩy thai, đến lần thứ ba khi biết mình đã có thai, người vợ thiếp không thông báo cho mọi người trong nhà biết nhưng rồi người vợ cả cũng biết được, bà ta giả vờ tránh gần tránh xa để chuẩn bị kế hoạch âm thầm ám hại.

Rồi thời cơ đến, một hôm bà vợ trộn thuốc phá thai cho người thiếp ăn nhưng vì thai nhi đã lớn khiến cho người vợ thiếp đau đớn quằn quại. Khi biết mình và thai nhi không thể sống được, lúc gần tắt thở, người thiếp thề rằng:“Mày giết tao…chính mày giết tao và cũng mày giết ba đứa con của tao…kiếp sau tao thề sẽ là quỷ dạ xoa ăn thịt con của mày”.

Thề nguyện xong người vợ thiếp tắt thở và chẳng bao lâu tái sinh lại trong chính gia đình ấy mang kiếp con mèo. Người chồng khi biết được người vợ cũ ba lần làm chuyện độc ác như thế, ông đã trút hết cơn tức giận lên bà, kết quả bà ta cũng chết.

Sau khi chết người vợ cả tái sinh ngay trong căn nhà còn nhiều oan gia với bà ta nhưng mang kiếp con gà mái.Thời gian trôi đi, hễ gà mái đẻ quả trứng nào cũng đều bị mèo ăn sạch. Nhiều lần như thế giữa mèo và gà lại tạo tiếp oan gia mới. Cuộc xung hòa luân hồi oan gia tương báo, kẻ làm beo kẻ làm nai, oan gia lại tiếp tục cứ như thế không được giải quyết.

Mãi cho đến thời đức Phật Thích Ca xuất thế, kẻ được sinh ra làm con gái nhà tôn quý, kẻ lại tái sinh làm quỷ dạ xoa. Lớn lên người con gái lấy chồng ở gần cổng thành Xá Vệ, quỷ dạ xoa nghe tin liền đến thăm hỏi. Chẳng bao lâu sau, người con gái hạ sinh, quỷ dạ xoa giả vờ đến thăm hỏi, rồi thừa cơ hội nuốt sống đứa bé.

Đến lần thứ hai cũng vậy, lần thứ ba thì người con gái quyết định không hạ sinh bên chồng mà về nhà mẹ đẻ. Sinh nở xong, mẹ con tương đối cứng cáp, khỏe mạnh, họ từ giã bên ngoại và trở về thành Xá Vệ nơi bên chồng đang chờ đợi.Trên đường về lúc đi qua gần tinh xá Kỳ Viên thì đột nhiên gặp quỷ dạ xoa, người mẹ sợ quá bồng con chạy thẳng vào tinh xá, gặp Phật và quỳ trước Ngài, thưa rằng: “Con xin cúng dường đứa bé này, xin Ngài hãy cứu nó”. Quỷ dạ xoa đuổi theo tới cổng thì bị thiên thần Sumana chặn lại. Biết chuyện, Phật bảo A-nan mời quỷ dạ xoa vào.

Trước quỷ dạ xoa và người mẹ, Phật hỏi:“Sao các ngươi làm như vậy? Nếu không gặp một vị Phật giác ngộ như ta, các ngươi sẽ ôm ấp lòng oán thù muôn đời, truyền từ kiếp này sang kiếp khác. Sao các ngươi lấy oán trả oán, điều này không giải quyết được kiếp nạn của các ngươi. Oan oan tương báo, chỉ có sự hỷ xả tha thứ, bao dung cho nhau mới hòa giải được hận thù”. Sau khi nói xong, Đức Phật kể rõ mối hận thù gắn kết nhiều kiếp của cả hai như phần câu chuyện trên và khuyên không nên gây oán kết với nhau nữa.

Sau khi nghe pháp âm của Phật, hai bên đã nhận ra cái sai truyền kiếp của mình và nguyện tha thứ hết cho nhau. Phật bảo người mẹ đưa đứa bé cho quỷ dạ xoa ôm, người mẹ nghe và tin lời Phật. Quỷ kia tiếp nhận đứa bé và nhẹ nhàng vỗ về, âu yếm như con của mình. Một lát sau, quỷ trả con lại cho người mẹ. Từ đó, họ hết hận thù và cư xử tử tế với nhau. Nhân sự kiện đó, đức Phật đúc kết lại thành bài kệ:

“Hận thù diệt hận thù

Đời này không thể có

Từ bi diệt hận thù

Là định luật ngàn thu”.

(Pháp cú 5, phẩm Song Yếu)

Hóa giải hận thù theo lời Phật dạy 

Hận thù là một thứ tâm sở phiền não rất nguy hiểm. Nó luôn ôm ấp những gì xảy ra gây cho nó không vừa ý. Từ đó nó cứ nuôi mãi và theo thời gian càng ngày hận thù càng tăng trưởng, đến một lúc nào đó, thời cơ chín mùi, thì nó sẽ hiện hành ngay.

Tha thứ để xóa bỏ mọi nỗi tức giận 

Nhận thức rõ hận thù sẽ làm con người tràn ngập khổ đau, dẫn dắt chúng ta ngày càng xa rời cuộc sống an lạc. Vì vậy, hóa giải hận thù là đi ngược chiều sinh tử, trở về nguồn cội bình an. Vậy muốn chuyển đổi nỗi tức giận, oán ghét giữa bản thân với người khác, tự mỗi người phải hóa giải mọi vướng mắc xấu ác, thù hận trong suy nghĩ, lời nói, việc làm, sinh hoạt hàng ngày để mình và người thoát khỏi sự khổ, luôn sống trong cảm giác an lạc; đó là mục tiêu mà Đức Phật đã đạt được trọn vẹn. Trước khi để người khác không còn oán giận thì tự tâm chúng ta phải tập tha thứ cho những người làm điều có lỗi và tổn thương đến ta.

Cũng giống như Đức Phật từng tha thứ cho Bạt Đà Bà La Bồ tát trong nhiều kiếp quá khứ, đã từng mắng chửi, nói xấu, ném đá hại Phật, để rồi sau này Bạt Đà Bà La Bồ tát đứng đầu 500 vị Bồ tát hội Pháp Hoa hộ trì cùng Như Lai.

Như vậy, sau khi tha thứ cho những lỗi lầm của người khác, để họ yêu quý và hết lòng vì chúng ta. Thì lúc đó, ta mới hóa giải nỗi hận thù phát xuất từ mối nhân duyên ta nợ người khác, có lỗi với người đang oán trách ta. Với những ai đã hiểu và yêu thương chúng ta, họ sẽ là người giúp hóa giải hiềm khích, ân oán với người mà ta mắc nợ từ nhiều đời nhiều kiếp.

Tuy nhiên, căn nguyên của việc chuyển đổi hận thành yêu phải tự do bản thân hóa giải. Tập họp người tốt bênh vực mình, giúp mình hóa giải oán thù với người khác không phải là kêu gọi và dụ dỗ mà cần từ tâm ta phát khởi cả. Đức Phật dạy rằng: “Tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến… chính là ma quỷ trong lòng ta”.  Ta đánh đuổi chúng bằng cách tu cho thành tựu các thiện pháp là tín, tàm, úy, vô tham, vô sân, vô si … Khi những điều tốt đẹp này nảy nở trong lòng thì những người tốt trong xã hội sẽ tự tìm đến ta hợp tác, giúp đỡ.

Tự sám hối, nhận lỗi khi làm sai

Tự thân nhận lỗi, hổ thẹn với lòng khi làm điều gì sai là một cách để hóa giải xung đột, hận thù giữa người với người. Khi làm sai mà ta càng cố chấp, cho rằng mình có địa vị cao hơn, giàu có hơn, lớn tuổi hơn… mà không chịu thừa nhận cái sai, o ép người dưới mình. Như vậy, họ sinh tâm tức giận mà từ đó, oán thù mới phát khởi. Nếu tự biết mình sai mà thừa nhận, sám hối thì người kia sẽ không tức giận. Đó mới là cách hữu hiệu để hóa giải những ác nghiệp nhiều đời và không tạo thêm nghiệp xấu mới.

Buông xả

Sự tức giận trong tâm ta, đôi khi bản thân tự bào chữa rằng làm vậy vì lẽ công bằng, để mọi người phải nhìn nhận mình sai chỗ nào mà sửa đổi hoặc cho rằng không còn lựa chọn nào khác. Thế nhưng, vận mệnh cuộc đời con người lại không phải do chính bản thân mỗi người quyết định. Cái chết ập đến, khổ đau rình rập, bất hạnh có thể diễn ra với ta bất cứ lúc nào.

Nếu khi nhắm mắt mà tâm không buông xả, mang theo món nợ ân oán của kiếp này để rồi kiếp sau gặp lại, ân oán lại chất chồng. Nếu xóa bỏ, buông xả được món nợ trong kiếp này thì đời sau, kiếp sau tâm ta sẽ được thoải mái, an lạc. Nếu cứ giữ tâm sân hận trong lòng, chẳng khác nào như tự thiêu đốt chính mình và người thân. Trong ngọn lửa của oán thù, kẻ thù chưa chắc đã bị đốt, trái lại, người ôm hận đang tự giết chính mình.

Dùng tình thương để hóa giải hận thù

“Hận thù diệt hận thù

Đời này không có được

Từ bi diệt hận thù

Là định luật nghìn thu”.

Chỉ có tình thương, lòng từ bi mới có thể chấm dứt hận thù một cách vĩnh viễn. Đây là quy luật của muôn đời, nó không chỉ có giá trị trong hiện tại mà mãi mãi về sau. Để tháo gỡ lòng hận thù, và không gieo rắc khổ đau cho người khác, ta nên chuyển suy nghĩ tiêu cực sang tinh thần khoan dung, rộng mở. Có như thế ta mới bước vào và mở rộng bầu không gian an lạc vô cùng tận.

Trong xã hội này không ai đáng thương và không ai đáng ghét cả. Thiện ác trong mỗi người là tương đối, vì vậy, dùng tâm yêu thương là cách nhanh nhất để hóa giải hận thù, thu hẹp khoảng cách giữa người với người. Nếu trong cuộc đời này ta đem trái tim yêu thương với ngay cả người thù ghét mình thì người đó không thể thù ghét mãi ta được.

Không ai trên cuộc đời này muốn oán ghét nhau. Bởi vì, mỗi ngày sống trong sự ganh đua, uất hận, là những ngày rất mệt mỏi và đáng thương. Thế nhưng, làm thế nào để tháo gỡ nó lại không phải là một việc dễ dàng. Điều đó cần một quyết tâm và một quá trình tu tập bền bỉ.

Mỗi ngày, mỗi ngày nhắc mình nhớ cuộc đời là vô thường, để yêu thương lan tỏa khắp muôn nơi, để tâm ta nhẹ nhàng, thảnh thơi, ung dung dạo bước trên đường đời, để cõi Ta Bà này chính là tịnh độ trần gian.

Minh Chính (Tổng hợp)